37) Типы прудов и их распределение по тер. Рб. Назначение и особенности их использования.

Сажалкавы фонд Беларусі няустойлівы і увесь час змяняецца у сувязі з будайніцтвам новых водных аб'ектаў і выхадам з эксплуатацыі старых. Па сучаснаму стану на тэрыторыі Беларусі налічваецца каля 1,5 тыс. сажалак агульнайплошчай каля 320 км2 і поўным сумарным аб'емам 505 млн м3. З іх у дзяржаўных рыбных гаспадарках знаходзіцца 450 і у калгасным сектары звыш 1000. На паўночную частку рэспублікі прыходзіцца ўсяго каля 75 сажалак з плошчай воднай акваторыі 6,35 км2, поўным аб'емам 12,82 млн. км3. Малая іх колькасць абумоўлена наяўнасцю шматлікіх азер і рэк. На Беларускім Палессі налічваецца 352 сажалкі з агульнай плошчай 38,79 км2 і поўным аб'емам 51,61 млн. км3. Гэта абумоўлена плоскім рэльефам і неспрыяльнымі геалагічнымі і гідраграфічнымі ўмовамі.

У размеркаванні сажалак адзначаецца пэўная заканамернасць. У верхоўях рэк і балак знаходзіцца больш сажалак, але невялікага памеру, у параўнанні з іншымі часткамі басейнаў. Таму найбольшая шчыльнасць сажалак назіраецца ў цэнтральнай і заходняй частках рэспублікі (рыс. ).

У асноўным па характару размеркавання ўсе сажалкі можна падзяліць на 4 тыпы: рачныя (рэчышчавыя), ярава-лагчынныя, кар'ерныя і наліўныя.

Рачныя, альбо рэчышчавыя сажалкі стужкападобнай формы, найбольш распаўсюджаны. Даўжыня іх у сярэднім дасягае 1 км, а шырыня у плаціны не больш 100-150 м. Яны распаўсюджаны ў асноўным у вярхоўях малых рэк паўночнай і цэнтральнай частках рэспублікі.

Ярава-лагчынныя сажалкі распаўсюджаны ў раенах з развітай ярава-балачнай сеткай (Аршана-Магілеўскае плато). Яны маюць форму выцянутага трохвугольніка з аснаваннем каля плаціны. Іх даўжыня каля 0,5 км і шырыня 150-200 м.

Кар'ерныя сажалкі будуюцца на месцы здабычы торфу, будаўнічых пяскоў і інш. Іх канфігурацыя залежыць ад формы горных распрацовак.

Наліўныя сажалкі сустракаюцца вельмі рэдка. Яны маюць возерападобную форму ці форму правільнага многавугольніка з параўнальна аднолькавай даўжыней і сярэдняй шырыней. Вада рознымі спосабамі падаецца ў сажалкі з азер, рэк, каналаў.

Сажалкі Беларусі выкарыстоўваюцца для арашэння, рыбаразвядзення, у гаспадарча-бытавых, супрацьпажарных мэтах і рэкрэацыі. Каля 20 % сажалак выкарыстоўваюцца комплексна.

Гаспадарча-камунальнае (бытавое) выкарыстанне. Для гэтых мэт выкарыстоўваецца каля адной чвэрці сажалкавага фонду. Патрэбы у сажалках такога тыпу павялічваюцца і звязаны з канцэнтрацыях насельніцтва у паселішчах. Асноўная частка сажалак пабудавана у Мінскай і Магілеўскай абласцях. Яны выкарыстоўваюцца для водазабяспячэння жывелагадоўчых фермаў, у якасці вадапояў, для паліву агародаў. Даследваанні паказалі, што сажалкі у гэтых мэтах выкарыстоўваюцца яшчэ недастаткова, а тыпавыя праекты разлічвалісь у асноўным на падземныя воды. Па разлікам у рэспубліцы павінна быць яшчэ не меньш 2 тыс. сажалак гэтага профілю.